Selasa, 12 April 2011

Energia husi be

Iha Uai-Olu be matan barak no  permanente, mota tun husi foho Venilale ho be iha wai-oli hamutuk tiha iha fatin ida nebe be halai sulin hamutuk nia as quase 25 metrus. iha nebe be la maran husi tempu udan to'o fali bai-loron
Ita logika deit se wanhira be ne'e  ita halo tanki no tau iha fatin ida, ita bele hetan energia Mikro hidro nebe bele fo energia ba povo Uai-Oli tomak, tanba turbine ne'e sasan ida nebe bele transforma energia mekanika husi be sai energia torsi/ dulas nebe  fo out come dulas generator, pompa no sasan seluk-seluk.
Fatin ida ne'e forsa be nebe bot atu bele hari'i mikrohirdro (turibine be) nebe fo beneficio bo'ot ba povo Uai-oli.
Importante liu iha fatin neba mak:
1. Potensia be nebe bo'ot eh permanente.
2. Technologia nebe expertu bele kapacita to tinan barak
3, Eficiencia nebe as (  porsentu 70-85)



Spesifikasikasau  teknisia : 
Ita bele uza   formula nebe  iha okos, bele hetan kapasita nebe specifika liu atu hari'i Energia Mikro hidro.
P = r x g x Q x H x eff (Watt) 
 
Por Exemplo spesikasau teknisia mak  DASTEL 400CF.

DASTEL 400CF 
Net Head Hnet meter 10 15 20 30 40 
Debit Q m3/s 0,61 0,75 0,86 1,10 1,22 
Diametro Runner  bele 0,40 0,40 0,40 0,40 0,40
Ns (dulas)  Rpm 315 386 446 546 630
Power Ps kW 42 78 119 229 338
Efisiensia  71 0,71 0,71 0,71 0,71 
Diametro  pipa Dia in 35 38 41 47 49
Tipe seluk mak DASTEL 100,150 dan 200CF. no seluk tan 

Be iha neba ita bele hari'i  energia Mikro Hidro  no bele hadia povo Uai-Oli nia moris tempu oin mai. Se karik povo neba fo oportunidade no fo licensa atu compania tama neba atu koko be ne'e nia forsa. Depois tau Turbine saida?
se ki'ik taun ita bele tau turbin Mikro HIdro nian se forsa bo'ot taun Hanoin hari'i turbine seluk ona........................
 


Sabtu, 09 April 2011

Lingua de Uai-Oli

 Lian ne'e mai husi lingua  Tetun katak sasan nebe kona buat ruma, ka ema hakilar, kualia,no buat seluk tan.
Lian ne saida los???
Ingles dehan Language, language can be defined as a socially shared combinations of those symbols and rule governed combinations of those symbols.
Portugues dehan lingua" lingua  é uma língua românica, flexiva que se originou no que é hoje a Galiza e o norte de Portugal, derivada do latim vulgar falado pelos povos pré-romanos que habitavam a parte ocidental da península Ibérica.
Iindonesa dehan Bahasa, bahasa adalah suatu alat komunikasi antara anggota masyarakat berupa simbol bunyi yang dihasilkan oleh alat ucap manusia.
Makasae dehan sobu . sobu were  nai a  nai galu fi ma ana gi turu kai isi wali'i e fi kumprende.
Ita bele fo resumo katak lian ne'e sasan nebe ema uza atu komunika ba malu liu husi simblo lian nebe sai husi ita ema nia ibun no ema seluk bele rona.

Funsaun lian iha sociadade:

1. Sasan Nebe uza atu komunika ba malu entre ema nain rua ka ema barak
2. Sasan nebe uza atu servisu hamutuk entre ita ema moris.
3. Sasan nebe bele identifika ita nia an, katak ita ne'e mai husi nebe. no seluk tan.


Iha Uai-Oli lingua nebe povo uza atu comunika ba malu mak lingua de Makasae. lingua ida ne'e povo uza sai hanesan lian basar ( Marketing Language).   Maibe dala ruma mos sira komunika malu ho lingua Tetun, Tanba povo hatene katak Lian Tetun ne'e lian ofisial  ba Nasaun RDTL.
 Lingua Makasae ne'e  barak liu koalia mak iha  Distrito Baucau, Viqueque no oiuta mak iha Distrito Lospalos.

Iha Uai-Oli lian Makasae povo uza mos ba tradisaun hanesan hamulak ba bei ala sira lulik no mos ba Maromak pessoalmente.  Ida ne'e hatudo duni makasae mos hanesan identidade  ba rai Uai-oli.


Hau hein katak Maluk makasae sira bele Sharing Lian ida ne'e para kompleto liu tan

Makasae is Makasae never Give up...........................